Poradnik zdrowia psychicznego

Ciągle rozwijana koncepcja idealnego wyglądu człowieka doprowadza wiele osób na skraj wyniszczenia. W dążeniu do perfekcji zapominają bowiem o tym, co jest najważniejsze, a więc o swoim zdrowiu – zarówno fizycznym, jak i psychicznym. Idealnym przykładem na to jest anoreksja, którą, wbrew temu, że objawia się głównie zmianami fizycznymi, należy zakwalifikować jako chorobę psychiczną.

Mówiąc najprościej, jest to stan ciągłego dążenia przez chorego do redukcji masy ciała. Określić można to jako obawę przed nadmiernym tyciem, która ma podłoże psychiczne. Taka osoba, mimo iż jej waga jest często zbyt niska, a organizm zdradza objawy wyniszczenia, w dalszym ciągu się odchudza, chcąc w ten sposób uzyskać idealną w swoim mniemaniu sylwetkę. Dieta w coraz większym stopniu jest zaostrzana, dochodzi więc w końcu do sytuacji, w której organizm nie jest w stanie normalnie funkcjonować.

Przyczyny anoreksji

Jednoznaczne przyczyny anoreksji do tej pory nie są znane. Lekarze i specjaliści są jedynie w stanie określić, jakie czynniki sprzyjają pojawieniu się choroby. Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na skrajnie niską samoocenę chorego. Nie czuje się on dobrze ze swoim ciałem, wciąż uważając, iż musi nad nim intensywnie pracować. Sztucznemu umniejszaniu podlegają również cechy charakteru, umiejętności czy nawet osiągnięcia – osoba ta nie jest w stanie myśleć o sobie w sposób pozytywny. Z niskim poczuciem własnej wartości najczęściej związane są stany depresyjne. Ciągły lęk, trauma i liczne obsesje znacząco odbijają się na zdrowiu psychicznym. Jednocześnie u chorego zaobserwować można nieprzerwany głód sukcesu, który sprawia, iż nakłada on na siebie bardzo duże obciążenia, często przekraczającego jego możliwości.

Do czynników sprzyjających anoreksji zaliczyć można również aspekty rodzinne i kulturowe. W przypadku braku wsparcia od osób bliskich, osoba ta zmuszona jest zdać się na swoje lęki i obawy. Znaczenie ma również to, w jaki sposób opinia publiczna kształtuje pojęcie idealnego ciała (zwłaszcza kobiecego).

Objawy i leczenie anoreksji

Anoreksja, zwana również jadłowstrętem psychicznym, objawia się przede wszystkim nagłą utratą wagi ciała. Łączy się to z kolei z ogólnym osłabieniem organizmu, które związane jest z nieustającym uczuciem zmęczenia, zaburzonym snem oraz dekoncentracją. Objawy anoreksji dotyczą również niedoboru witamin, który powoduje, iż odporność organizmu spada. Sprzyja to oczywiście większej zapadalności na różnego rodzaju choroby. Zanik tkanki tłuszczowej i postępujące wyniszczenie prowadzi także do zakłóceń hormonalnych, nieprawidłowej pracy serca oraz mięśni, a także licznych zaburzeń na tle psychicznym.

Leczenie anoreksji powinno oprzeć się w głównej mierze na stałej kontroli lekarskiej. Ważne jest również całkowite odizolowanie chorego od czynników, które miały na niego negatywny wpływ. Przeprowadzona zostaje silna psychoterapia, połączona z wypracowywaniem odpowiednich nawyków żywieniowych, które pozwolą odzyskać utracone siły

Należy pamiętać o tym, iż wyleczenie anoreksji może odbyć się wyłącznie przy pomocy specjalistów. Wymuszanie na chorym przyjmowania posiłków w żadnym wypadku nie może się sprawdzić. Gdy więc objawy choroby zostaną zauważone, należy natychmiast udać się z taką osobą do lekarza – terapia powinna bowiem zostać rozpoczęta zanim będzie za późno.

Okiem Eksperta – lek. Marta Hertstowska, psychiatra z Poradni Zdrowia Psychicznego Lifemedica Gdańsk

Model kultury zachodniej, promujący „kult ciała” sprzyja rozwojowi zaburzeń odżywiania. Choroba ta coraz częscidj zaczyna dotykać młode dziewczynki ok 10-12 letnie. Propagowany przez Feirburn’a model terapii poznawczo-behawioralnej odchodzi od stawiania diagnoz poszczególnych typów zaburzeń odżywiania tworząc model transdiagnostyczny. Co to znaczy? Zauważalne jest że dziewczynki przez lata leczone z powodu jadłowstrętu psychicznefo w pewnym momencie zaczynają się objadać, stosują różne zachowania kompensacyjne (wymioty, środki przeczyszczające), pacjentki z rozpoznaniem bulimii, tracąc kontrolę nad swoją wagą, na pewnym etapie zaczynają stosować restrykcje dietetyczne lub zaczynają intensywnie ćwiczyć.

Leczenie anoreksji powinno bazować na psychoterapii poznawczo-behawioralnej koncentrowanej w pierwszym etapie pracy terapeutycznej na rehabilitacji masy ciała (dążenie do wagi zdrowej, bezpiecznej), w kolejnych etapach terapii koncentruje się nad czynnikami podtrzymującymi zaburzenie odżywiania to jest nadmierna koncentracja na figurze, na wadze, niedojadanie, dysfunkcjonalne przekonania dotyczące wpływu wagi na funkcjonowanie społeczne.

Miejsce rozpoczęcia terapii jest uzależniane od wyjściowego BMI (oddział całodobowy psychiatryczny, oddział dzienny, oddział somatyczny). Niekiedy do oddziaływań terapeutycznych dołącza się farmakoterapię. Lekiem z wyboru wciąż pozosgaje fluoxetyna stosowana w wysokich dawkach.