Poradnik zdrowia psychicznego

Depresja poporodowa nie jest tożsama z tzw. baby blues – zjawiskiem pojawiającym się dość często po porodzie, skutkującym obniżeniem nastroju i obawami o przyszłość. Dzielące je różnice są może subtelne, ale łatwe do wychwycenia, choć niewykluczone, że konieczna będzie diagnostyczna pomoc specjalisty. Depresja poporodowa zagraża życiu i nieleczona może rozwijać się i nasilać. Baby blues mija samoistnie.

Przyczyny depresji poporodowej

Depresja poporodowa jest w prostej linii skutkiem zaburzeń w gospodarce hormonalnej i zmian w poziomach neuroprzekaźników regulujących m.in. nastrój. Oprócz uwarunkowań biologicznych (zaburzeń w pracy mózgu) skutkujących większą podatnością na zachorowanie na depresję, i to niezależnie od porodu czy połogu, do najważniejszych przyczyn depresji zalicza się:

• uwarunkowania psychologiczne i typ osobowości – rozwojowi depresji poporodowej sprzyja wrodzony pesymizm, niska samoocena, problemy emocjonalne,
• uwarunkowania wychowawcze – niezaradność życiowa będąca skutkiem błędów wychowawczych, pochodzenie z toksycznych rodzin, problemy w relacjach z rodzicami, a szczególnie z matką,
• uuwarunkowania społeczne i środowiskowe – brak jakiegokolwiek wsparcia ze strony członków rodziny, zła sytuacja materialna, brak pracy lub obawa o możliwość jej utraty.

Chociaż w prostej linii depresja poporodowa, podobnie jak baby blues, jest skutkiem zmian w biochemii organizmu, to w przypadku depresji zmiany są na tyle poważne, że mogą zagrażać życiu (myśli samobójcze)

Objawy depresji poporodowej

Objawy depresji poporodowej są identyczne o objawami klasycznej depresji pojawiającej się bez związku z porodem. Można podzielić je na objawy somatyczne, emocjonalne, poznawcze i motywacyjne.

Do najważniejszych somatycznych objawów depresji poporodowej należą zmiany łaknienia (nadmierny apetyt lub jego brak), senność i zmęczenie, zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność) oraz objawy teoretycznie niezwiązane z psyche, a w praktyce typowe dla tzw. depresji maskowanej, do których należą częste bóle brzucha, głowy i bóle w okolicy serca.

Do emocjonalnych objawów depresji poporodowej należą zaburzenia nastroju, czyli drażliwość, uczucie smutku, niemożność odczuwania przyjemności, a nawet stany lęku i paniki.

Objawy poznawcze to przede wszystkim uczucie bezradności, niemoc, pesymistyczne myślenie o przyszłości i poczucie beznadziejności własnego losu.

Z kolei niemożność podejmowania decyzji, apatia i niechęć do jakiejkolwiek formy aktywności (z codziennymi, prostymi czynnościami włącznie) należą do motywacyjnych objawów depresji poporodowej.

Leczenie depresji poporodowej

Pomimo depresji matki, szczególnie karmiące piersią, rzadko decydują się na leczenie farmakologiczne. Tymczasem należy ono do najmniej zawodnych i najszybszych sposobów radzenia sobie z tą chorobą. W ramach leczenia farmakologicznego podawane są leki, które przenikając do organizmu dziecka (wraz z mlekiem matki) mogą źle wpływać na niemowlę. Do najczęściej stosowanych leków należą antydepresanty z grupy SSRI, przy czym zazwyczaj podaje się je w zmniejszonych dawkach.

Oprócz leczenia farmakologicznego ogromny wpływ na jakość życia, samopoczucie osoby chorej oraz możliwość pokonania choroby ma psychoterapia w formie psychoterapii indywidualnej lub grupowej.

Okiem Eksperta – lek. Marta Herstowska – psychiatra z Centrum Zdrowia Lifemedica w Gdańsku:

Okres poporodowy jest czasem kiedy w związku ze zmianami hormonalnymi, jak i zupełnie nową, niekiedy trudną sytuacją, związaną z licznymi zmianami życiowymi może dojść do rozwoju zaburzenie depresyjnego. Predysponowane do rozwoju epizodu depresji są kobiety, które w wywiadzie chorowały na zaburzenia nastroju, często dochodzi również do rozwoju pierwszego epizodu depresji u osób predhsponowanych lub obciążonych rodzinnie.

Warto zwrócić uwagę na występujące dość często po porodzie „Baby Blues”, które wiąże się z uczuciem smutku, lęku o dziecko, jednak nie wpływa ten stan negatywnie na relację z noworodkiem, co obserwujemy w depresji. Baby Blues jest zjawiskiem szybko ustępującym, ustępuje samoistnie i nie wymaga leczenia.

W obrazie klinicznym depresji poporodowej bardzo często występuje znaczne, nadmierne zamartwianie się o zdrowie dziecka, osła ienie więzi z dzieckiem, obsesyjne myśli dotyczące możliwości skrzywdzenia dziecka, co u kobiety nasila poczucie winy i doprowadza do utrwalnia się nastroju depresyjnego. Leczeniem z wyboru jest podawanie leków przeciwdepresyjnych, niekiedy zachodzi konieczność hospitalizacji pacjentki.